Türkiye ve Fransa’nın Ayaklanmalara Karşı Koyma Yöntemleri Üzerine Karşılaştırmalı Bir Analiz: Şeyh Said ve Büyük Dürzi Ayaklanmaları Örnekleri

30.06.2023 | Arman SERT

Bu çalışmada, devletlerin ayaklanmalar karşısında uyguladıkları yöntemlerin karşılaştırmalı olarak analiz edilmesi amaçlanmaktadır. Çalışmada Türkiye’de cumhuriyetin ilanını müteakiben 1925 yılında ortaya çıkan Şeyh Said Ayaklanması ile Birinci Dünya Savaşı sonrasında Fransız mandası olan Suriye’de gerçekleşen Büyük Dürzi Ayaklanması (1925-1927) örnek vaka olarak incelenmektedir. Temel araştırma sorusu; aynı dönemde ve yakın coğrafyalarda meydana gelen, alan yazında her ikisi de benzer şekilde mevcut otoriteye karşı barındırdığı dinî söylemler ve etnik milliyetçi motivasyonlarla ilişkilendirilen ayaklanmalar karşısında “Fransa ve Türkiye’nin nasıl cevap verdikleridir. İncelenen iki vakanın benzerliklerinin yanı sıra, Türkiye’nin kendi ulusal egemenliği ve toprak bütünlüğü içerisinde, Fransa’nın ise Suriye’de mandater devlet olarak bulunması konusundaki farklılık göz ardı edilmemektedir. Aksine, biri kendi ülkesinde diğeri ise manda topraklarında ortaya çıkan ayaklanmalar karşısında uygulanan yöntemlere odaklanılarak bunlar arasındaki benzerlik ve farklılıklar karşılaştırmalı olarak incelenmektedir. Çalışmadaki temel varsayım; Fransa ve Türkiye’nin ayaklanmalara karşı koyma faaliyetlerinin ilk bakışta yöntemsel açıdan benzerlikler gösterse de bu ülkelerin uygulamalarında kendilerine has farklılıkların olduğudur. Nitekim araştırmadaki ön bulgular, iki devletin de operasyonel açıdan öncelikle güvenliği yeniden tesis etmeye odaklanarak, çoğunlukla konvansiyonel bir askeri yaklaşımla ve düzenli ordu birlikleriyle ayaklanmalara müdahale ettiğini göstermektedir. Ayaklanmacılarla halkı birbirinden ayırt etme, yasal çerçevede hareket etme ve meşruiyeti gözetme gibi konularda farklılıkların bulunduğu araştırmanın sonuçları arasında yer almaktadır.

Sert, A. (2023). Türkiye ve Fransa’nın Ayaklanmalara Karşı Koyma Yöntemleri Üzerine Karşılaştırmalı Bir Analiz: Şeyh Said ve Büyük Dürzi Ayaklanmaları Örnekleri. Terörizm ve Radikalleşme Araştırmaları Dergisi, 2(2), ss.238-274, DOI: http://dx.doi.org/10.29228/trad.31